Handboek farmaceutisch praktijkonderzoek

Dataverwerking

Het is belangrijk vooraf goed na te denken over hoe je je data zorgvuldig kunt verwerken. Dat betekent ook dat je de kans zo klein mogelijk maakt dat er tussen de verkregen resultaten en de opgeslagen resultaten verschillen ontstaan (bijvoorbeeld door invoerfouten).


Interviews en focusgroepen

  • Neem het interview op met een voice-recorder
  • Werk de tekst letterlijk (dus inclusief ‘uh…’, ‘zeg maar…’, etc.) of woordelijk (de zinnen zoals ze bedoeld zijn, zonder stopwoordjes) uit tot een transcript
  • Vul de uitwerking eventueel aan met de tijdens het interview gemaakte aantekeningen

Observaties

  • Volg de methode die past bij het type observatie dat je doet (vul bijvoorbeeld een turfformulier in, of beschrijf puntsgewijs wat je ziet), en doe dat steeds hetzelfde.


Medicatiehistories

Deze gegevens zijn al in een bestand opgenomen en hoeven daarom niet meer opnieuw te worden ingevoerd. Let wel op het overnemen van een deel van de gegevens in een ander bestand: doe dit volgens een export/import regel (bijvoorbeeld in SPSS) en niet via copy/paste, om fouten te voorkomen.

Vragenlijsten

Telefonisch afgenomen vragenlijsten, waarbij in feite de interviewer mondeling een (gestructureerde) vragenlijst bij een respondent heeft afgenomen, vallen ook onder kwantitatieve data.

Codeboek

Voordat de data ingevoerd wordt, wordt een codeboek opgesteld. In een codeboek wordt aangegeven hoe de onderzoeksgegevens gecodeerd worden. Door het codeboek is duidelijk welke variabelen met welke vragen uit de vragenlijst corresponderen en welke codes voor de antwoordcategorieën staan. In het codeboek zijn ook de meeteenheden van de verschillende variabelen terug te vinden.

Digitaal

Bij UPPER is het mogelijk een vragenlijst digitaal uit te zetten (i.p.v. papieren vragenlijsten te versturen naar deelnemers), dit gebeurt via LimeSurvey.  Vanuit LimeSurvey kan een directe export naar SPSS worden gemaakt, hierdoor is de kans op invoerfouten veel kleiner. Bij UPPER kan een account worden aangemaakt en een korte handleiding worden opgevraagd voor het maken van een LimeSurvey enquête. Omdat deze vragenlijst de basis is voor de SPSS dataset, moet het codeboek hier ook aan ten grondslag liggen.

Papier

Vragenlijsten die op papier zijn ingevuld moeten uiteraard nog wel ingevoerd worden. Dit kan ook door er een LimeSurvey voor aan te maken, eerst invoeren in LimeSurvey en dan een export maken naar bijvoorbeeld SPSS of Excel verkleint de kans op invoerfouten.

Data (her)coderen

Voordat overgegaan kan worden tot de analyse van de data is het van belang om de data te ordenen en variabelen eventueel te hercoderen, door bijvoorbeeld totaalscores van een bepaalde vragenlijstschaal of de leeftijd van een respondent aan de hand van zijn/haar geboortedatum uit te rekenen.

  1. Gebruik bij onderzoek met grote aantallen vragenlijsten (>100) met veel variabelen (>15) bij voorkeur een invoerprogramma (zoals INDATA, SPSS Data Entry Builder), dit heeft als voordeel dat je bij de invoer controles op geldige scores en automatische sprongen kunt inbouwen. Daarnaast kunnen ontvangen/afgenomen vragenlijsten in LimeSurvey worden ingevoerd. LimeSurvey is echter niet geschikt voor invoer van grote aantallen data.
  2. Houd altijd een logboek bij tijdens de data-invoer (hierin vermeld je bijzonderheden en keuzes die je gemaakt hebt tijdens het invoeren) en teken ingevoerde vragenlijsten af.
  3. Voer een deel van de vragenlijsten dubbel (in twee aparte bestanden), dit om naderhand te controleren op invoerfouten, door de twee bestanden met elkaar te vergelijken. Bij een groot aantal respondenten/vragenlijsten/interviews kan volstaan worden door een steekproef van de lijsten dubbel in te voeren (ongeveer 5%). Naderhand moet gecontroleerd worden of de bestanden overeen komen, wanneer er meer dan 3% afwijkingen zijn per vragenlijst, moet de hele vragenlijst opnieuw ingevoerd worden.